افسانه ها و ترانه های مردم سمرقند

افسانه های سمرقند و ترانه های سمرقند دو مجموعه فولکلوری هستند که در شناخت ثروت سرزمین باستانی آریایی سمرقند نقش نمایان دارند و فولکلورشناس مشهور تاجیک، شادروان دکتر بهرام شیرمحمد اف، آن ها را تهیه کرده است. در افسانه های سمرقند نثر شفاهی مردم سمرقند باستانی گرد آوری شده است. این مجموعه در سه بخش شامل افسانه، نقل و روایت، و لطیفه مرتب شده است که هر بخش نیز فصل های جداگانه دارد. هریک نوع نثر شفاهی سمرقند دارای سوژه های گوناگون است و در آن ها موضوع های دولتی و وطن پروری، عشق و محبت، آزادی و سعادت، و آرمان های ملی مردم ستایش شده اند و قهرمان آن ها افرادی عادی هستند که با زحمت خویش به مراد دل رسیده اند. ترانه های سمرقند نخستین مجموعه ای است که مقدار زیادی از نمونه های نظم شفاهی سمرقند در آن چاپ شده است. این اثر از پنج بخش شامل «سرودها و ترانه ها»، «رباعیات، دوبیتی ها و بیت ها»، «اشعار زمان نو و شاعران محلی»، «ضرب المثل ها و مقاله ها» و «چیستان ها» ترکیب یافته است. نگارنده در این مقاله با شرح آفریده های شفاهی اهل سمرقند مثل دو اثری که ذکر آن ها رفت، در پایان به این نتیجه رسیده است که این همه مقدمه کار بزرگ و ضرور آموزش ثروت ادبیات شفاهی شهر سمرقند و اطراف آن است و گنجینه بی بهای ادبیات شفاهی مردم سمرقند و اطراف و اکناف این منطقه را هرچه زودتر و کامل تر باید گردآوری کرد؛ زیرا براثر گسترش و تأثیر فرهنگ معاصر بیگانه، خصوصاً غرب، این آثار گرانبهای مردمی در معرض نابودی قرار دارند.